Ο λόφος Κοτρώνι Καπανδριτίου του Δήμου Ωρωπού με ύψος 350 μ. βρίσκεται στα ΒΑ όρια του νομού Αττικής και δεσπόζει στην πεδιάδα που απλώνεται μεταξύ του σύγχρονου οικισμού Καπανδριτίου και της τεχνητής λίμνης του Μαραθώνα. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγκεκριμένα ο Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης πραγματοποιεί από το 2005 μέχρι σήμερα ανασκαφική έρευνα με τη συμμετοχή δεκάδων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Το ενδιαφέρον για την έρευνα του Κοτρωνίου λόγω της νευραλγικής θέσης του αρχίζει ήδη από τον 19ο αιώνα. Το κέντρο βάρους των πρώτων προβληματισμών συνίστατο στο κατά πόσον ταυτίζεται με την αρχαία Άφιδνα. Η ανασκαφική έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών έφερε στο φως τον οχυρωμένο λόφο με μια μακρά χρονική διαδρομή που αρχίζει από την Εποχή του Χαλκού (2.200 π.Χ.-1.100 π.Χ.) και φθάνει τουλάχιστον μέχρι τον 5ον αιώνα π.Χ. Το διαρκές ερώτημα του επαναπροσδιορισμού της αρχαίας Άφιδνας απαντήθηκε με τα πρόσφατα κατάλοιπα -αρχιτεκτονικά και κινητά ευρήματα- που αποκάλυψε η τωρινή έρευνα. Πλέον επιβεβαιώνεται ότι ο οικισμός του Κοτρωνίου ήταν η έδρα ενός αγροτικού δήμου μακριά από την Αθήνα, αλλά άμεσα συνδεδεμένη με αυτήν. Ο λόφος του Κοτρωνίου, ο λόφος-φρούριο που κατέχει περίοπτη θέση στην πεδιάδα και ελέγχει τα περάσματα, ταυτίζεται με αρκετή βεβαιότητα με τον σημαντικό Δήμο της αρχαίας Άφιδνας. Την ακμή των μυκηναϊκών χρόνων τον 13ο αιώνα π.Χ. ακολούθησε η ανθρώπινη παρουσία κατά τους ιστορικούς χρόνους, γεγονός που αποδεικνύει τη σημασία του λόφου. Η έρευνα συνεχίζεται με την ελπίδα διασαφήνισης των έως τώρα συμπερασμάτων.
Πηγή εικόνων: Αρχείο Πανεπιστημιακής Ανασκαφής ΕΚΠΑ στο Λόφο Κοτρώνι
